"Values Card Sort - เกมเรียงลำดับคุณค่าชีวิตที่ช่วยให้รู้ว่าอะไรสำคัญที่สุดสำหรับเรา"

หลายคนเลือกคณะหรืออาชีพโดยดูที่เงินเดือน ชื่อเสียง หรือตามคำแนะนำของคนอื่น แต่มักลืมถามตัวเองว่า "สิ่งไหนสำคัญที่สุดในชีวิตเรา?" Values Card Sort เป็นเครื่องมือง่ายๆ ที่ช่วยให้เราค้นพบคุณค่าภายในที่แท้จริง และนำไปใช้ในการตัดสินใจเลือกเส้นทางอนาคต

Values Card Sort คืออะไร?

Values Card Sort เป็นกิจกรรมการเรียงลำดับความสำคัญของคุณค่าในชีวิต โดยใช้การ์ดที่มีคุณค่าต่างๆ เขียนอยู่ เช่น "ครอบครัว" "เงิน" "ความคิดสร้างสรรค์" "การช่วยเหลือผู้อื่น" "เสถียรภาพ" "ความท้าทาย" ฯลฯ เราจะค่อยๆ คัดเลือกและจัดลำดับว่าอะไรสำคัญที่สุดสำหรับเรา

ทำไมต้องรู้จัก Values ของตัวเอง?

เมื่อเรารู้ว่าคุณค่าอะไรสำคัญที่สุด การตัดสินใจจะง่ายขึ้นและมั่นใจขึ้น ตัวอย่างเช่น:

• ถ้า "ครอบครัว" สำคัญที่สุด อาชีพที่ต้องเดินทางหรือทำงานล่วงเวลาบ่อยอาจไม่เหมาะ
• ถ้า "ความมั่นคง" สำคัญ อาชีพที่มีรายได้ไม่แน่นอนอาจทำให้เครียด
• ถ้า "ความท้าทาย" และ "การเรียนรู้" สำคัญ อาชีพประจำที่ทำซ้ำๆ อาจน่าเบื่อ
• ถ้า "การช่วยเหลือสังคม" สำคัญ งานที่เน้นกำไรเพียงอย่างเดียวอาจทำให้ไม่มีความสุข

วิธีทำ Values Card Sort

ขั้นที่ 1: เตรียมการ์ด

สร้างการ์ดหรือเขียนกระดาษเล็กๆ ประมาณ 30-40 ใบ โดยเขียนคุณค่าต่างๆ เช่น:

• ความสำเร็จ (Achievement)
• การช่วยเหลือผู้อื่น (Helping Others)
• ความคิดสร้างสรรค์ (Creativity)
• เสถียรภาพ/ความมั่นคง (Security)
• อิสระเสรี (Independence)
• ครอบครัว (Family)
• รายได้สูง (High Income)
• ชื่อเสียง/การยอมรับ (Recognition)
• Work-Life Balance
• การเรียนรู้สิ่งใหม่ (Learning)
• การผจญภัย (Adventure)
• ความท้าทาย (Challenge)
• ความยุติธรรม (Justice)
• สุขภาพ (Health)
• มิตรภาพ (Friendship)

ขั้นที่ 2: แบ่งกลุ่ม (First Sort)

อ่านการ์ดทั้งหมด แล้วแบ่งออกเป็น 3 กอง:

• สำคัญมาก - สิ่งที่ขาดไปไม่ได้ ชีวิตจะไม่มีความหมายเลยถ้าไม่มีสิ่งนี้
• สำคัญปานกลาง - ดีถ้ามี แต่ถ้าไม่มีก็ไม่เป็นไร
• ไม่ค่อยสำคัญ - ไม่ได้ให้ความสำคัญมากนัก

ขั้นที่ 3: คัดกรอง (Second Sort)

มาที่กอง "สำคัญมาก" คัดเหลือเพียง 10 ใบ ถามตัวเองว่า "ถ้าต้องเลือกระหว่างสองอย่างนี้ จะเลือกอันไหน?" เช่น เลือกระหว่าง "รายได้สูง" กับ "Work-Life Balance" ค่อยๆ คัดออกจนเหลือ 10

ขั้นที่ 4: เรียงลำดับ (Final Ranking)

จาก 10 ใบที่เหลือ เรียงลำดับจากสำคัญที่สุดไปน้อยที่สุด โดยถามตัวเองว่า "ถ้าชีวิตต้องเลือกเพียงหนึ่งอย่าง จะเลือกอะไร?" แล้วค่อยๆ เรียงต่อไป

ขั้นที่ 5: ทบทวนและคิดลึก

ดูที่ Top 5 Values ของเรา แล้วถามตัวเอง:

• ทำไมสิ่งนี้ถึงสำคัญกับเรา?
• มันเชื่อมโยงกับประสบการณ์อะไรในชีวิต?
• ปัจจุบันชีวิตเราสอดคล้องกับคุณค่าเหล่านี้หรือไม่?
• คณะหรืออาชีพไหนที่ตอบโจทย์คุณค่าเหล่านี้?

ตัวอย่างการนำไปใช้

กรณี 1: น้องเอ มี Top 3 Values คือ

1. การช่วยเหลือผู้อื่น
2. ความมั่นคง
3. ครอบครัว

→ คณะที่เหมาะสม: แพทย์ (ช่วยคน, มั่นคง), พยาบาล, สาธารณสุข, สังคมสงเคราะร์

กรณี 2: น้องบี มี Top 3 Values คือ

1. ความคิดสร้างสรรค์
2. อิสระเสรี
3. การเรียนรู้สิ่งใหม่

→ คณะที่เหมาะสม: สถาปัตย์, ออกแบบ, วิศวะซอฟต์แวร์, นิเทศศาสตร์, ศิลปะ

เคล็ดลับการทำให้ได้ผลดี

1. ทำตอนที่จิตใจสงบ - อย่าเร่งรีบ ใช้เวลาอย่างน้อย 30-60 นาที
2. ตอบตามความรู้สึกจริง - ไม่ใช่สิ่งที่คิดว่าควรเลือก หรือคนอื่นอยากให้เลือก
3. ทำซ้ำหลังผ่านไป 1-2 สัปดาห์ - ดูว่าคำตอบเปลี่ยนไปหรือไม่ ถ้าไม่เปลี่ยนแสดงว่าเป็นคุณค่าที่แท้จริง
4. คุยกับคนที่เข้าใจเรา - พ่อแม่ เพื่อนสนิท ครูที่ปรึกษา เพื่อได้มุมมองเพิ่มเติม
5. เขียน reflection - บันทึกว่าทำไมถึงเลือกคุณค่านั้น เพื่อจะได้เข้าใจตัวเองลึกขึ้น

สรุป

Values Card Sort เป็นเครื่องมือง่ายๆ แต่ทรงพลัง ช่วยให้เรารู้จักตัวเองลึกขึ้น และตัดสินใจเลือกเส้นทางที่สอดคล้องกับคุณค่าที่เราให้ความสำคัญ เมื่อเราทำในสิ่งที่สอดคล้องกับคุณค่าของเรา เราจะมีความสุข มีแรงบันดาลใจ และทำงานได้ดีกว่า ลองทำดูนะ จะได้รู้จักตัวเองมากขึ้น!