"Ikigai - ค้นหาจุดตัดระหว่าง 'ชอบ-เก่ง-ได้เงิน-โลกต้องการ' ด้วยแนวคิดญี่ปุ่น"

Ikigai (生き甲斐) แปลว่า "เหตุผลในการตื่นนอนทุกเช้า" หรือ "จุดประสงค์ของชีวิต" เป็นแนวคิดจากญี่ปุ่นที่ช่วยให้เราค้นหาความหมายของชีวิตและเส้นทางอาชีพที่เหมาะสม วันนี้มาดูกันว่า Ikigai คืออะไร และจะใช้ในการเลือกคณะหรืออาชีพได้อย่างไร

Ikigai คืออะไร?

Ikigai เป็นแนวคิดที่มาจากเกาะโอกินาวา ประเทศญี่ปุ่น ที่มีคนอายุยืนที่สุดในโลก นักวิจัยพบว่าคนที่มี Ikigai มีความสุข มีสุขภาพดี และมีชีวิตที่มีความหมาย

Ikigai เกิดจากจุดตัดของวงกลม 4 วง:

1. สิ่งที่คุณรัก (What You LOVE)

• อะไรที่ทำแล้วเรารู้สึกมีความสุข

• อะไรที่เราทำได้ทั้งวันโดยไม่เบื่อ
• งานอดิเรกหรือสิ่งที่เราใช้เวลาว่างทำ

2. สิ่งที่คุณเก่ง (What You're GOOD AT)

• ทักษะหรือความสามารถที่เรามี
• สิ่งที่คนอื่นชมเราหรือมาขอความช่วยเหลือ
• สิ่งที่เราทำได้ดีกว่าคนทั่วไป

3. สิ่งที่โลกต้องการ (What the World NEEDS)

• ปัญหาที่เราอยากแก้ไข
• สิ่งที่สังคมหรือคนอื่นต้องการ
• คุณค่าที่เราอยากสร้างให้โลก

4. สิ่งที่ได้เงิน (What You Can Be PAID FOR)

• มีคนยินดีจ่ายเงินให้เรา
• มีตลาดหรืออุปสงค์
• สามารถสร้างรายได้ให้เลี้ยงชีพได้

จุดตัดที่เกิดขึ้น

เมื่อวงกลมทั้ง 4 มาตัดกัน จะเกิดพื้นที่ต่างๆ:

Passion (ความหลงใหล) = รัก + เก่ง
→ ทำแล้วมีความสุขและทำได้ดี แต่อาจไม่มีรายได้หรือไม่ตอบโจทย์สังคม

Mission (พันธกิจ) = รัก + โลกต้องการ
→ มีความหมายและช่วยสังคม แต่อาจไม่เก่งหรือไม่มีรายได้

Profession (อาชีพ) = เก่ง + ได้เงิน
→ มีรายได้ดีและทำได้ดี แต่อาจไม่มีความสุขหรือไม่มีความหมาย

Vocation (การเรียกร้อง) = โลกต้องการ + ได้เงิน
→ ตอบโจทย์สังคมและมีรายได้ แต่อาจไม่ชอบหรือไม่เก่ง

Ikigai (จุดประสงค์ชีวิต) = ทั้ง 4 ตัดกัน
→ Sweet spot ที่ควรมุ่งหา!

วิธีหา Ikigai ของตัวเอง

ขั้นที่ 1: ถามตัวเอง 4 คำถาม

วาดวงกลม 4 วง แล้วเขียนคำตอบลงไปในแต่ละวง:

1. อะไรที่เราชอบทำ?
   • งานอดิเรกคืออะไร?
   • เรารู้สึกมีพลังเมื่อทำอะไร?
   • อะไรที่ทำแล้วเวลาผ่านไปเร็ว?
2. เราเก่งอะไร?
   • คนอื่นชมเราเรื่องอะไรบ่อย?
   • อะไรที่เราทำได้โดยไม่ต้องพยายามมาก?
   • ทักษะที่เรามีคืออะไรบ้าง?
3. โลกต้องการอะไร?
   • ปัญหาอะไรที่เราอยากแก้ไข?
   • เราอยากเปลี่ยนแปลงอะไรในสังคม?
   • ใครที่ต้องการความช่วยเหลือ?
4. อะไรที่ได้เงิน?
   • มีคนจ่ายเงินให้ทำอะไรบ้าง?
   • ตลาดงานมีอุปสงค์อะไรบ้าง?
   • ทักษะไหนที่หางาน/สร้างรายได้ได้?

ขั้นที่ 2: หาจุดตัด

ดูว่าคำตอบในแต่ละวงมีอะไรที่เชื่อมโยงกันบ้าง พยายามหาจุดที่ทั้ง 4 วงตัดกัน

ขั้นที่ 3: ทดลองและปรับแต่ง

Ikigai ไม่ใช่สิ่งที่หาเจอในชั่วข้ามคืน มันเป็นการเดินทางและค่อยๆ ค้นพบ ลองทำกิจกรรมที่อยู่ใกล้จุดตัด แล้วปรับแต่งไปเรื่อยๆ

ตัวอย่างการใช้ Ikigai เลือกคณะ

ตัวอย่าง: น้องซี

• รัก: ชอบอธิบายเรื่องยาก ชอบช่วยเพื่อน ชอบพูดคุย
• เก่ง: อธิบายได้เข้าใจง่าย เรียนชีววิทยาเก่ง เข้าใจคนอื่นได้ดี
• โลกต้องการ: คนต้องการคำแนะนำด้านสุขภาพ สังคมต้องการคนดูแลผู้ป่วย
• ได้เงิน: งานด้านสุขภาพมีรายได้มั่นคง มีความต้องการสูง

→ Ikigai = อาจจะเป็นคณะพยาบาล, สาธารณสุข หรือโภชนาการ ซึ่งผสมผสานทั้งการดูแลคน การใช้ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ มีรายได้มั่นคง และช่วยเหลือสังคม

สรุป

Ikigai เป็นเครื่องมือที่ช่วยให้เรามองอนาคตแบบองค์รวม ไม่ใช่แค่เลือกคณะที่ได้เงินหรือชื่อเสียง แต่เลือกเส้นทางที่ผสมผสานทั้งความชอบ ความสามารถ ความหมาย และความมั่นคง ลองใช้เวลาวาด Ikigai ของตัวเอง จะได้มุมมองใหม่ในการตัดสินใจเลือกอนาคตของเรา!